De rapen zijn gaar – ode aan de knol

Rapen behoren tot de oudste, maar ook de veelzijdigste groenten om zelf te verbouwen. Niet alleen worden de planten al letterlijk millennia door mensen verbouwd, maar ze worden ook van België tot Bangladesh gegeten. Waarom dan? Dat zal ik je vertellen.

Al lang lekker

Ongeveer 3500 jaar geleden duiken rapen in India op, waar de zaden dienen als bron voor olie. In dezelfde periode komen er ook rapen in Europa voor en mensen gebruikten de groente al snel. De Romeinse onderzoeker Plinius de Oudere roemde de raap als een van de belangrijkste groenten voor de mens en voor vee. Nu nog steeds worden rapen die lang in de grond gezeten hebben als veevoer gebruikt. Met name in het Engels taalgebied genieten rapen veel populariteit. Dat is niet in de laatste plaats dankzij Charles ‘Turnip’ (‘Raap’) Townshend, die door de groente in de wisseltuinbouw te introduceren de voedselproductie enorm omhoog bracht.

Van wortel tot blad

In het voorjaar kan je rapen al vroeg zaaien, al in maart! Door ze dik te zaaien heb je veel plantjes, die nooit genoeg ruimte hebben om allemaal een knolletje te vormen. Dus moet je de raapjes uitdunnen voordat ze de dikke knol vormen. Dat betekent dat je in mei al het blad van de uitgedunde raapjes kunt eten als raapsteeltjes. Aan het eind van het voorjaar kan je de eerste lekkere knolletjes eten. Deze meiraapjes zijn heerlijk zacht van smaak en zien er in veel gevallen echt onwijs goed uit, met een rode of paarse bovenkant.

Koninklijke knollen

De internationale slowfoodbeweging stelt een voortdurende lijst op, de Ark van de Smaak. Daarin zitten producten die uniek zijn van smaak, lokaal gebonden en met uitsterven bedreigd. In die lijst zit een raap! De Soester knol, of de gele boterknol is een lokale delicatesse, die het zelfs tot de tafel van Koning Willem I heeft weten te schoppen. Door de intensivering van de veeteelt verdween de Soester knol en bij puur toeval vond een lokale boer een zakje zaden van de boerderij van zijn vader. De rapen werden weer gekweekt en zijn inmiddels weer te vinden in lokale winkels en nu dus ook onderdeel van het wereldwijde culinair erfgoed.

Rapen zijn gaar

De aardigheid is dat rapen helemaal niet gaar hoeven te zijn. De knolletjes kan je zowel gepoft, gestoofd, gesmoord, gegrild als rauw eten. Juist die enorme variëteit aan bereidingen maken deze groente voor mij enorm inspirerend. In zowel het voorjaar als het najaar zijn ze te verbouwen, wat dus maar liefst twee keer per jaar rapen betekent! Wat is jouw favoriete recept met raapjes?